سی پپ یکی از تجهیزات پزشکی است که با قابلیت‌های خود در اکثر موارد به نجات جان بیماران کمک می‌کند. شاید برخی از شما نام این دستگاه را شنیده باشید؛ اما تعریف درستی از آن در ذهن نداشته و یا به صورت کلی ندانید که سی پپ چیست؟
در تعریف این محصول باید گفت که این دستگاه با قابلیت‌هایی که دارد باعث وارد شدن هوای خفیف به ریه بیماران شده و در نتیجه، راه‌های تنفسی این بیماران را باز نگه می‌دارد. از این دستگاه به منظور رفع مشکلات تنفسی بیماران استفاده می‌شود.
نحوه کار سی پپ
این تجهیزات پزشکی مجهز به لوله خرطومی است که در قسمت انتهایی آن، ماسکی تعبیه شده است. این خرطومی به دستگاه متصل شده و ماسک موجود در انتهای آن نیز بر روی بینی بیمار قرار می‌گیرد. به‌این‌ترتیب جریان هوا از دستگاه به ریه‌ها هدایت می‌شود.
انواع دستگاه سی پپ کدامند؟
معمولاً طراحی این تجهیزات پزشکی به گونه‌ای است که برای استفاده در بزرگ‌سالان باید از سی پپ هایی با ماسک بزرگ‌تر و در مورد نوزادان نیز باید از سی پپ نوزادان که اندازه ماسک آن کوچک‌تر است و شدت جریان هوا در آنها کمتر می‌باشد، استفاده کرد. علاوه بر این، با توجه به نوع کارکرد این دستگاه ها می‌توان آنها را در دو دسته سی پپ های فشار ثابت و سی پپ های فشار خودکار، قرار داد.
در دستگاه‌های فشار ثابت، فشار هوا به صورت ثابت باقی‌مانده و می‌توان این فشار را متناسب با نظر پزشک، تنظیم کرد. در سی پپ فشار خودکار، فشار هوا با توجه به میزان فشار وارده بر ریه‌ها و به صورت خودکار تنظیم می‌شود.
از سی پپ برای درمان کدام بیماری‌ها استفاده می‌شود؟
از دستگاه سی پپ برای درمان انواع بیماری‌های تنفسی و با توجه به تشخیص پزشک استفاده می‌شود. از جمله این بیماری‌ها می‌توان موارد زیر را نام برد:
- آپنه انسدادی خواب
- خروپف
- مشکلات تنفسی ایجاد شده به دلیل وجود نارسایی قلبی در افراد
- درمان بیماری نارسایی هیپوکسمیک تنفسی
نحوه اثربخشی دستگاه سی پپ
همان‌گونه که در بخش‌های قبل به منظور پاسخ به سؤال سی پپ چیست؟ گفته شد، این دستگاه به منظور رفع هر گونه بیماری تنفسی قابل استفاده بوده و می‌تواند با برقراری جریان هوا در ریه‌ها، از بسته شدن مجاری تنفسی جلوگیری نماید؛ اما اثربخشی استفاده از این روش مسئله‌ای است که معمولاً نمی‌توان در مورد آن به صورت دقیق سخن گفت، زیرا اثربخشی استفاده از این تجهیزات پزشکی به نوع بیماری و شدت آن بستگی دارد.
برای درک بهتر باید این‌گونه توضیح داد که به عنوان مثال افرادی که به نارسایی تنفسی خفیف مبتلا هستند و آپنه انسدادی تنفسی دارند، به سرعت با استفاده از این دستگاه، درمان شده و تنفس آنها به روال عادی برمی‌گردد؛ اما این در حالی است که اگر شدت بیماری بسیار زیاد بوده و کل ریه‌ها، درگیر باشند شاید لازم باشد تا فرد بیمار برای ماه‌ها از این دستگاه استفاده کند.
عوارض جانبی استفاده از دستگاه سی پپ
در مورد عوارض جانبی احتمالی ناشی از استفاده از سی پپ باید به این نکته اشاره کنیم که معمولاً از این روش به عنوانی درمان غیرتهاجمی یاد می‌شود. به این صورت که این محصول با هدایت جریان هوا با شدت و سرعت مناسب به ریه‌ها، باعث می‌شود تا فرد به راحتی نفس کشیده و در نهایت، مشکلات تنفسی وی درمان شود. از این رو نمی‌توان عوارض جانبی خاصی برای آن در نظر گرفت.
تنها موردی که ممکن است برخی بیماران در استفاده از این دستگاه با آن مواجه شوند خشکی بینی، گلو، آبریزش بینی و عطسه است. لازم به ذکر است که این مشکلات نیز با تعبیه دستگاه‌های مرطوب‌کننده بر روی این محصولات، به راحتی رفع شده است.
با این که قیمت سی پپ مجهز به دستگاه مرطوب‌کننده هوا در قیاس با انواع معمولی آنها، کمی بالاتر است؛ اما در اکثر مراکز درمانی معتبر از این محصولات برای درمان بیماری‌ها استفاده می‌شود. در صورت خرید این محصولات برای استفاده در منزل نیز کارشناسان توصیه می‌کنند تا از این نوع دستگاه‌های سی پپ خریداری شود تا اندک عوارض جانبی استفاده از آنها نیز بروز نکند.
مزیت‌های استفاده از دستگاه سی پپ
با استفاده از دستگاه CPAP می‌توان از فواید زیر بهره‌مند شد:
- کاهش آتلکتازی ریوی
- باز ماندن آلوئول ها
- افرایش حجم جاری
- کاهش V/Q mismatch
- بهبود اختلالات تبادل گازی
مشکلات رایج در استفاده از دستگاه سی پپ
برخی از کاربران به دلیل عدم شناخت کافی نسبت به قابلیت‌ها و نحوه عملکرد این محصول، قادر به انجام تنظیمات صحیح آن نیستند. از این رو در برخی موارد با عدم عملکرد مناسب این دستگاه و عدم اثربخشی مناسب آن مواجه هستیم.
بر اساس گزارش‌ها، مشکلات رایجی که کاربران در استفاده از سی پپ نوزادان و … با آن مواجه می‌شوند به شرح زیر است:
- عدم انتخاب سایز مناسب ماسک: باید بر اساس سن فرد بیمار، این که بزرگ‌سال است یا نوزاد، ماسکی با ابعاد مناسب انتخاب شود.
- عادت نکردن بیمار به استفاده از سی پپ: توصیه می‌شود به هنگام سرگرم شدن بیمار به مطالعه، بازی و … از این محصول استفاده شود.
- خشک شدن مجاری تنفسی و حساسیت‌های پوستی: برای رفع این معضل بهتر است بیمار به وفور آب بنوشد و پوست قسمت تحریک شده را چرب نماید.
نحوه نظافت دستگاه سی پپ
تمیزکاری سی پپ از موارد مهمی است که باید اطرافیان بیمار به آن توجه داشته باشند. به منظور تمیز کردن این محصول توصیه می‌شود ابتدا آن را از برق بکشید. از دستمال تمیز و خشک و ماده ضدعفونی کنند برای تمیز کردن آن استفاده کنید. فیلترهای موجود در این محصول را با استفاده از آب بشویید. این کار باید هر 10 روز یک‌بار انجام شود. برای تمیز کردن خرطومی و ماسک نیز باید آنها را هر هفته از دستگاه جدا نموده و در مایعی متشکل از آب گرم و مایع تمیزکننده بگذارید. بعد از شستشو، منتظر بمانید تا این قطعات به صورت کامل خشک شوند و سپس می‌توانید آنها را به دستگاه وصل نمایید.
